BLOG - Vijf onmisbare vaardigheden voor een goede woordvoerder

1. Wees empathisch

Als goede woordvoerder beschik je over een sterk ontwikkeld gevoel voor empathie en begrijp je het publiek. Hierdoor kan je je inleven in de behoeftes, zorgen en verwachtingen van verschillende doelgroepen en je boodschappen hierop afstemmen. Zo resoneren die veel beter met je publiek.

In de praktijk:

Het goede voorbeeld op dit vlak gaf Jacinda Ardern, Premier van Nieuw-Zeeland, na de terreuraanslagen in Christchurch. Ze deelde het verdriet van de natie en gaf blijk van menselijkheid, wat haar tot een zeer effectieve en geloofwaardige vertegenwoordiger van het volk maakte.

Aan de ander kant zullen we nooit de CEO van BP, Tony Hayward, vergeten. Na de zware olieramp in de Golf van Mexico, sloot hij een interview af met de verzuchting “ook ik wil graag mijn leven terug.” Dat getuigde van weinig respect voor de lokale bevolking die alles kwijt was en kwam hem op tal van haatreacties te staan.

 

2. Wees authentiek, oprecht en transparant

Wat je verhaal ook is, je publiek voelt het snel aan wanneer het niet natuurlijk en oprecht is. Zelfs bij moeilijke onderwerpen ben je beter open over je gevoel daarbij, dan je te verstoppen achter ingestudeerde boodschappen. Door die authenticiteit, oprechtheid en transparantie voelt je publiek meer verbinding met je boodschap en met jou als woordvoerder, wat je vertrouwen en geloofwaardigheid een boost geeft.

In de praktijk:

Wie vaak wordt geprezen om haar authentieke en transparante communicatiestijl is Michelle Obama, voormalig first lady van de Verenigde Staten. Zij staat bekend om haar openhartigheid en haar vermogen om op een oprechte en betrokken manier met het publiek te communiceren. Dat doet ze door openlijk te praten over persoonlijke ervaringen, uitdagingen en overwinningen. Daar is haar boek Becoming ook een mooi voorbeeld van.

Minder goed verging het Belgisch Staatssecretaris Sarah Schlitz onlangs. Eerst loog ze in de Kamer over het oneigenlijke gebruik van haar persoonlijke logo op websites van organisaties die haar kabinet subsidieerde, wat haar positie onhoudbaar maakte. Toen ze vervolgens haar ontslag aankondigde, probeerde ze met een verhaal over seksistisch geweld een rookgordijn op te trekken dat in haar gezicht ontplofte.

Ook de Nederlandse demissionair minister-president Mark Rutte ging uit de bocht toen hij na de aardbevingen in Groningen met inwoners in gesprek ging. Net toen zij hun verhaal deden voor de camera, kreeg hij te horen dat hij voor het verkeerde huis stond. Waarop hij zich midden in hun verdrietige verhaal omdraaide met een “sorry, maar ik ga nu naar de mensen waar ik verwacht word.” Daardoor kwam zijn medeleven over als een act. Zie dit fragment vanaf 5:21.

 

3. Wees consistent en beheerst

Ook in uitdagende situaties is het belangrijk om de controle te behouden over je boodschap. Dat doe je door inhoudelijk consistent en lichamelijk beheerst te blijven. Zo straal je rust, zelfverzekerdheid, vertrouwen en stabiliteit uit. Behoud wel de balans met punten 1 en 2 – je wil ook niet als een koude  machine overkomen.

In de praktijk

Hier is voormalig bondskanselier van Duitsland, Angela Merkel, heel sterk in. Ze heeft het vermogen om consistent, kalm en helder te communiceren en tegelijk toch authenticiteit te tonen. Zelfs in crisistijd. Dat zorgt voor veel vertrouwen bij het publiek.

Veel minder koel ging Belgisch politica Gwendolyn Rutten onlangs om met een gemiste ministerpost. Ze sloeg verbitterd om zich heen en kondigde haar politieke afscheid aan. Een onbeheerste reactie die haar duur kwam te staan. Want toen ze niet lang daarna tóch al glunderend minister werd, werd haar van overal een inconsistente en opportunistische houding verweten.

 

4. Wees voorbereid

Goed voorbereide woordvoerders reageren op elke vraag zonder de kernboodschappen uit het oog te verliezen. Ze denken snel, analytisch, spelen in op verschillende scenario’s en grijpen kansen zodra die zich voordoen. Dat is deels een gave, maar toch vooral een kwestie van oefening en voorbereiding. Oefen er dan zeker op om een goede voorbereiding ook te koppelen aan de vorige tips, zodat het niet gekunsteld overkomt.

In de praktijk

Een treffend voorbeeld van dat laatste was de woordvoerder van Blokker jaren geleden. Hij had té goed geoefend op die ene kernboodschap om ‘Blokker terug groot te maken’. Hij gaf telkens hetzelfde antwoord, ook op vragen waar dat niet ter zake deed (dat zie je hier). Aan de andere kant leek hij niét voorbereid op een heel aantal te verwachte vragen - bijvoorbeeld over het lot van de ontslagen mensen. Daardoor kwam Blokker als een ijskoude organisatie uit wat nooit een echt gesprek was.

Dat voorbereiding en authenticiteit wél samengaan, zagen we bij Tony Fernandes, CEO van AirAsia, na het verdwijnen van AirAsia Vlucht QA8501. Zijn voorbereiding leverde snelle, transparante en nauwkeurige communicatie op met het publiek, de families van de slachtoffers en de media. Echt crisismanagement waar hij en Air Asia veel lof voor kregen.

 

5. Let op je non-verbale communicatie

Je boodschap kan nog zo sterk zijn, als je non-verbale communicatie ermee vloekt komt ze niet over. Lichaamstaal, gezichtsuitdrukkingen, gebaren: ze spelen allemaal een cruciale rol. Als woordvoerder moet je deze signalen effectief kunnen beheersen. Dat levert je een zelfverzekerde, empathische en open houding op die een positieve indruk nalaat. Nog een schepje charisma erbij en je hebt je publiek zeker mee.

In de praktijk

Als een echt Benelux-agency kunnen we het Belgische en Nederlandse koningshuis hier niet laten liggen. Al jaren worden ze vergeleken - het sympathieke en joviale Nederlandse koningspaar en hun stijve Belgische tegenhanger. Maar zeiden we daarnet niet dat oefening loont? Dat heeft met name Koning Filip ook duidelijk gedaan. Zo heeft hij zijn imago van stijve en onbeholpen hark grotendeels van zich afgeschud en straalt hij voortaan vooral rustige standvastigheid en vertrouwen uit.

Een woordvoerder heeft heel veel dingen tegelijk te beheersen: alle bovenvermelde eigenschappen zijn even belangrijk én hebben elkaar nodig. De ene is een natuurtalent, terwijl het voor de andere hard werken is. Maar wij geloven dat iederéén het in zich heeft om, in de eigen stijl, woordvoerder te worden.

Alles wat je nodig hebt is een goede mediatraining op jouw maat: alles moet leren from scratch of eerder bijschaven en oefenen-oefenen-oefenen? Het kan allemaal. En in tegenstelling tot wat velen denken is een (goede) mediatraining dus véél meer dan eindeloos je boodschappen oefenen. In een mediatraining van Charly PR train je dus ook op de skills in deze blog.

Wil je graag meer weten over de mediatrainingen van Charly PR? Bekijk ons aanbod.